"آیین‌نامه طرح هندسی تقاطع‌ها"
ضابطه شماره ۲-۸۰۰
به منظور تكميل و یكپارچه سازي ضوابط فنی حوزه راه (مطالعات توجيهی، تهيه طرح، احداث، بهره برداري و نگهداري و بهسازي) تدوین آئين‌نامه راههاي ایران (آرا) با همكاري جامعه فنی و مهندسی تهيه بوده و کشور در دست به مرور نهایی و ابلاغ می شود. آئين نامه، در دو بخش مقررات و ضوابط و معيارهاي فنی تدوین می‌شود. تدوین مفاد مندرج در بخش مقررات، متناسب با شرایط کشور و به منظور همسان‌سازي کليت طرحها و تسریع و تسهيل در امور و جلوگيري از تغييرات تدریجی طرح در طول اجراي آن، تدوین شده است و عدول از آن نيز مجاز نيست.از آنجائی که در طراحی تقاطع پارامترهاي متعدد و متنوعی دخالت دارند، همه این پارامترها با محوریت طراحی هندسی تغيير نموده و یک سيستم را جهت خدمت‌رسانی به ترافيک ایجاد می‌نمایند. از طرف دیگر وظيفه خدمت‌رسانی هندسه تقاطع مسير به ترافيک باید با تأمين ایمنی کاربران به عنوان شرط اساسی انجام گيرد. لذا ارائه ضوابط طرح هندسی تقاطع راه از اهميت بالایی برخوردار است. در اینجا سعی شده است که این ضوابط به روز رسانی و بر اساس آخرین استانداردهاي بين المللی جهت یكسان‌سازي طرحهاي کشور ارائه گردد.
عناوین کلی این نشریه:
فصل 1_ کلیات
این نشریه قبلا به همراه ضوابط طراحی راه در قالب نشریه 415 و در فصول 8 و 9 آن نشریه ارائه شده بود که تحت عنوان “آئين‌نامه طرح هندسی راههاي ایران” میباشد. این نشریه به عنوان یكی از دستورالعمل‌هاي سازمان برنامه و بودجه، و اصلی‌ترین مرجع طراحی تقاطع‌های کشور است. در ابتدا مهندسان خارجی بر اساس ضوابط کشور خودشان براي راههاي ایران طراحی راه می‌نمودند و لذا دستورالعمل مدونی در خصوص طراحی مسير وجود نداشت و هر شرکت بر اساس آن که چه مليتی داشته است ضوابط و حتی واژگان خود را استفاده می‌نمود.
فصل 2_ تعریف‌ها و اختصار‌ها
فصل 3_ کلیات تقاطع‌ها
تقاطع در کل به معنی تلاقی دو یا چند مسير هم نوع یا غيرهمنوع است که ممكن است به صورت همسطح یا غيرهم‌سطح باشد. در تقاطع‌ها زمانی که مسيرهاي متلاقی هم‌نوع باشند، میتواند ارتباط ترافيكی نيز برقرار گردد. در این فصل انواع حالت‌هاي تقاطع بررسی می‌شود و در انتها مندرجات با رویكرد راه جمع‌بندي می‌شود. در این آئين‌نامه حيطه ارائه مطالب با رویكرد منطقه برون‌شهري است که شامل بافت برون‌شهري و بافت شهرک برون‌شهری باشد.
فصل 4_ تقاطع‌های همسان
تقاطع همسطح، محل تلاقى همسطح دو یا چند راه است. هر راهی که از تقاطع منشعب می‌شود و قسمتی از تقاطع را تشکیل می‌دهد شاخه تقاطع نامیده می‌شود. تقاطع‌هاي همسطح بخش مهمى از راه‌ها را تشكيل می‌دهند. کارآیى، ایمنی، سرعت، هزینه بهره‌بردارى و ظرفيت راه، تا حد زیادى به نحوه طراحى آن بستگى دارد.
فصل 5_تقاطع‌های همسطح راه، راه آهن
تقاطع راه-راه‌آهن مثل سایر انواع تقاطع‌ها شامل حالت غيرهم‌سطح یا همسطح است. هندسه مسير و سازه روگذر و زیرگذر ریلی به طور اساسی مشابه تقاطع غيرهم‌سطح راه است. ارجح است درصورت امكان راه از زیر یا روى راه‌آهن عبور کند و تقاطع همسطح نداشته باشد. در صورت ترافيک کم و اقتصادى نبودن زیرگذر یا روگذر، میتوان تقاطع راه با راه‌آهن را هم-سطح در نظر گرفت.
فصل 6_ تقاطع‌های غیر همسطح و تبادل ها
امكان عبور ایمن و مؤثر حجم بالاي ترافيک در تقاطع‌ها، به طور چشمگيري بستگی به اقداماتی دارد که جهت هدایت ترافيک متقاطع صورت گرفته است. بيشترین کارایی، ایمنی و ظرفيت زمانی قابل حصول است که سواره‌روهاي مسيرهاي متقاطع از یكدیگر جدا هستند. یک تبادل، مجموعه‌‌هاي از مسيرهاي متصل به هم با یک و یا تعداد بيشتري عبور غيرهم‌سطح است تا عبور ترافيک بين دو یا بيش از دو مسير در سطوح مختلف فراهم شود.