مقدمه
با گسترش شهرنشینی و افزایش تعداد خودروها، مدیریت ترافیک شهری به یکی از چالش‌های مهم شهرداری‌ها و نهادهای مرتبط تبدیل شده است. استفاده از فناوری‌های پیشرفته در حوزه کنترل ترافیک، امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. یکی از مهم‌ترین این فناوری‌ها، سیستم کنترل تطبیقی ترافیک SCATS (Sydney Coordinated Adaptive Traffic System) است؛ سیستمی که با بهره‌گیری از تحلیل داده‌های لحظه‌ای، امکان تصمیم‌گیری هوشمند برای مدیریت سیگنال‌های ترافیکی را فراهم می‌سازد.
در این مقاله، تلاش شده است تا علاوه بر معرفی کامل نرم‌افزار SCATS، اهمیت آموزش و بهره‌برداری صحیح از آن برای شهرهای ایران و نیز خدمات تخصصی شرکت مهیا به‌عنوان تنها مرجع رسمی آموزش SCATS در کشور، تشریح گردد. هدف اصلی این نوشتار، افزایش آگاهی مدیران شهری، شرکت‌های پیمانکاری، کارشناسان ترافیک و اپراتورها درباره این سیستم پیشرفته و مزایای شرکت در دوره‌های آموزشی تخصصی این نرم افزار است.
SCATS چیست و چگونه کار می‌کند؟
SCATS یک سیستم نرم‌افزاری مبتنی بر الگوریتم‌های تطبیقی است که برای مدیریت هوشمند چراغ‌های راهنمایی و رانندگی طراحی شده است. برخلاف سیستم‌های سنتی که از زمان‌بندی‌های از پیش تعیین‌شده استفاده می‌کنند، SCATS قابلیت دارد تا با تحلیل لحظه‌ای اطلاعات ترافیکی، زمان‌بندی سیگنال‌ها را بر اساس شرایط واقعی تغییر دهد. این سیستم توسط وزارت حمل‌ونقل نیو ساوت ولز استرالیا توسعه یافته و اکنون در بیش از ۲۰ کشور جهان مورد استفاده قرار گرفته است.
در این سیستم، داده‌هایی مانند حجم ترافیک، تأخیر وسایل نقلیه، صف‌های انتظار و میزان اشغال حلقه‌های القایی از طریق سنسورهای مختلف جمع‌آوری می‌شود. سپس این داده‌ها به مرکز کنترل ارسال شده و الگوریتم SCATS تصمیم‌گیری می‌کند که در هر لحظه، کدام فاز ترافیکی فعال باشد و چه مدت ادامه یابد. نتیجه این فرآیند، کاهش چشمگیر زمان‌های انتظار، افزایش بهره‌وری شبکه معابر، و بهبود جریان کلی ترافیک است.
اجزای اصلی سیستم SCATS
سیستم SCATS از چندین جزء سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تشکیل شده است که به صورت هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند:
۱. کنترلرهای هوشمند تقاطع (SCATS-Compatible Controllers)
کنترلرهای سازگار با SCATS نقش اجرایی در پیاده‌سازی دستورات صادره از مرکز را دارند. این کنترلرها در هر تقاطع نصب شده و با دریافت اطلاعات از نرم‌افزار مرکزی، فازهای نوری را به صورت تطبیقی اجرا می‌کنند. کنترلرهای تولیدی شرکت مهیا کاملاً با این سیستم هماهنگ بوده و قابلیت برنامه‌ریزی پیشرفته دارند.
۲. نرم‌افزار مرکزی SCATS
این نرم‌افزار به‌عنوان مغز سیستم عمل می‌کند و تمامی اطلاعات جمع‌آوری‌شده از سطح شهر را تحلیل می‌نماید. علاوه‌بر تحلیل داده، وظیفه ذخیره‌سازی اطلاعات، مدیریت خطاها، تنظیمات زمان‌بندی، و نمایش وضعیت لحظه‌ای نیز بر عهده این نرم‌افزار است.
۳. سنسورها و دتکتورها
از جمله مهم‌ترین اجزای SCATS، سنسورهای ترافیکی مانند لوپ‌های القایی، دوربین‌های پلاک‌خوان و سنسورهای ویدیویی هستند. این تجهیزات وظیفه دارند داده‌های واقعی را از وضعیت جریان ترافیک دریافت کرده و برای تحلیل به مرکز ارسال نمایند.
۴. سیستم‌های ارتباطی
SCATS نیاز به یک بستر ارتباطی امن و پایدار دارد. معمولاً از شبکه‌های فیبر نوری، GPRS، شبکه‌های خصوصی سازمانی و یا پروتکل‌های صنعتی مانند RS232 برای ارتباط بین کنترلرها و مرکز استفاده می‌شود.
۵. اپراتور انسانی
اگرچه SCATS به‌صورت خودکار عمل می‌کند، اما در بسیاری از مواقع حضور اپراتور آموزش‌دیده جهت نظارت، مداخله در شرایط اضطراری، و اجرای سناریوهای خاص لازم است.
کاربردهای SCATS در مدیریت شهری
1. کاهش تأخیر و صف انتظار در تقاطع‌ها
با تنظیم دقیق مدت‌زمان فازهای چراغ‌ها، SCATS می‌تواند از ایجاد صف‌های طولانی جلوگیری کند و باعث بهبود روانی ترافیک شود.
۲. بهبود عملکرد حمل‌ونقل عمومی
این سیستم قابلیت دارد اولویت عبور برای وسایل حمل‌ونقل عمومی مثل اتوبوس‌ها و وسایل امدادی را تعریف کند تا سرعت خدمت‌رسانی آن‌ها افزایش یابد.
۳. مدیریت رویدادها و بحران‌ها
در صورت وقوع تصادف، بسته شدن معبر یا برگزاری مراسم خاص، اپراتور می‌تواند از طریق SCATS، الگوی جدیدی برای توزیع ترافیک تعریف کند.
اهمیت آموزش تخصصی SCATS
SCATS یک سیستم پیچیده و حرفه‌ای است که استفاده بهینه از آن بدون آموزش تخصصی ممکن نیست. اپراتورهای این سیستم باید با منطق فازی، الگوریتم‌های تصمیم‌گیری، مفاهیم فازبندی و پارامترهای سیگنالینگ آشنا باشند. به همین دلیل، آموزش دقیق اپراتورها و کارشناسان فنی، نقش اساسی در موفقیت پروژه‌های SCATS ایفا می‌کند.
آکادمی مهیا؛ مرکز تخصصی آموزش SCATS
شرکت مهیا، با تکیه بر دانش فنی و تجربیات اجرایی خود، اقدام به برگزاری دوره‌های جامع آموزش SCATS کرده است. این دوره‌ها شامل بخش‌های زیر می‌باشند:
🎓 دوره آموزش اپراتور SCATS
مخاطبان: اپراتورها و کارشناسان کنترل ترافیک.
سرفصل‌ها:
آشنایی با ساختار و اجزای سیستم SCATS
نحوه مانیتورینگ و مدیریت تقاطع‌ها
کار با نرم‌افزارهای مرتبط (مانند SCATS Terminal و SCATS Access)
تحلیل وضعیت چراغ‌ها و تشخیص خطاها
گزارش‌گیری و بررسی عملکرد سیستم
🛠️ دوره آموزش مهندسی SCATS
مخاطبان: مهندسان ترافیک و برنامه‌ریزان سیستم.
سرفصل‌ها:
طراحی و پیاده‌سازی برنامه‌های زمانی چراغ‌ها
تنظیم پارامترهای کنترل تطبیقی
پیکربندی و بهینه‌سازی استراتژی‌های کنترل ترافیک
بررسی الگوریتم‌های تصمیم‌گیری در SCATS
تحلیل داده‌های ترافیکی برای بهبود عملکرد سیستم
📊 دوره آموزش تحلیل عملکرد سیستم SCATS
مخاطبان: تحلیل‌گران و مدیران سیستم‌های ترافیکی.
سرفصل‌ها:
جمع‌آوری و تفسیر داده‌های عملکردی سیستم
استفاده از ابزارهای تحلیل داده در SCATS
شناسایی نقاط ضعف و گلوگاه‌های ترافیکی
ارائه راهکارهای بهبود بر اساس تحلیل داده‌ها
تهیه گزارش‌های مدیریتی و فنی
سناریوهای موفق اجرا در ایران
در سال‌های اخیر، شهرهایی مانند تهران، شیراز، قزوین، اهواز، کرمانشاه، مشهد و زنجان با همکاری شرکت مهیا، اجرای آزمایشی یا رسمی SCATS را تجربه کرده‌اند. در این پروژه‌ها، آموزش اپراتورها، تحلیل قبل و بعد از اجرا، و استفاده از نرم‌افزارهای مکمل مانند Cityman و CTMS باعث بهبود عملکرد تقاطع‌ها، کاهش تاخیر و افزایش رضایت شهروندان شده است.
برخی از این پروژه‌ها شامل:
- پیاده‌سازی SCATS در محدوده مرکزی تهران و اتصال چند تقاطع اصلی
- آموزش اپراتورهای شهر قزوین در دوره حضوری آکادمی مهیا
- تحلیل عملکرد ترافیکی در اهواز با استفاده از گزارش‌های CTMS
- نظارت و اپراتوری از راه دور برای شهر کرمانشاه توسط تیم مهیا
خدمات مکمل مهیا در حوزه SCATS
علاوه‌بر آموزش تخصصی، شرکت مهیا خدمات گسترده‌ای در حوزه پیاده‌سازی، نگهداری و پشتیبانی SCATS ارائه می‌دهد:
- تأمین تجهیزات سخت‌افزاری کنترلر،(PIF، LCB، دتکتور و…)
- نصب، راه‌اندازی و تست میدانی SCATS در شهرها
- تعمیرات، نگهداری و پشتیبانی با نرم‌افزارهای Cityman و CTMS(تولید شرکت مهیا)
- ارائه خدمات اپراتوری برای شهرهایی که نیروی بومی آموزش‌دیده ندارند
- تحلیل عملکرد و ارائه راهکارهای بهینه‌سازی ترافیک
- به‌روزرسانی سیستم‌ها مطابق با استانداردهای جهانی و تغییرات SCATS
چرا مهیا را انتخاب کنیم؟
در مسیر اجرای یک سیستم پیچیده و بین‌المللی مانند SCATS، انتخاب شریک اجرایی مناسب می‌تواند موفقیت یا شکست پروژه را رقم بزند. شرکت مهیا به دلایل زیر انتخاب هوشمندانه‌ای برای شهرداری‌ها و پیمانکاران ترافیکی است:
- تنها نماینده رسمی SCATS در ایران
- همکاری با شرکت Aldridge Traffic Controllers استرالیا
- تیم فنی با تجربه، آموزش‌دیده و مسلط به تجهیزات روز
- پشتیبانی ۲۴ ساعته و خدمات حضوری در سراسر کشور
- برگزاری منظم دوره‌های آموزشی حضوری و سفارشی
- نرم‌افزارهای مکمل اختصاصی مانند Cityman برای نگهداری و مدیریت
- تجربه اجرای موفق پروژه های حمل و نقل هوشمند در بیش از ۱۵ شهر
نتیجه‌گیری
نرم‌افزار SCATS نه تنها یک سیستم کنترل سیگنال، بلکه یک بستر هوشمند برای بهینه‌سازی ترافیک شهری، صرفه‌جویی در مصرف سوخت و افزایش رضایت شهروندان است. اما بهره‌برداری صحیح از این سیستم نیازمند آموزش تخصصی، تجهیزات استاندارد و پشتیبانی مستمر است.
مهیا با ارائه‌ی آموزش رسمی، تجهیزات تأییدشده، و تیمی مجرب، آماده است تا شهر شما را به جمع استفاده‌کنندگان موفق SCATS اضافه کند.
جهت مشاوره، رزرو دوره‌ها یا درخواست همکاری، با ما تماس بگیرید یا از طریق فرم آنلاین در وب‌سایت اقدام نمایید.
- شماره تماس: 66517193-021
- ایمیل: info@mahya-its.ir
- تهران، ستارخان، تهران ویلا، کوچه نعیم، پلاک4
- ساعت کاری: 8 صبح الی 17